Jednostki sektora publicznego na całym świecie znajdują się pod presją poprawy świadczonych przez siebie usług przy jednoczesnym ograniczeniu wydatków – to presja, która nie ustąpiła od czasu kryzysu gospodarczego w 2008 roku.
Podczas gdy czynniki takie jak starzenie się społeczeństwa oraz rosnące koszty opieki zdrowotnej i emerytur zwiększają presję budżetową, obywatele domagają się, aby jednostki administracji publicznej stali się bardziej odpowiedzialni za to, w jaki sposób gospodarują pieniędzmi podatników w codziennej działalności.
Nie ma złotego środka
Zasadniczo przyjmuje się, że nie ma żadnego jednolitego planu poprawy efektywności sektora publicznego. Nie ma magicznej kuli, która podpowiedziałaby jak poradzić sobie z wyzwaniem zrobienia więcej za mniej.
W rezultacie różne kraje przyjęły różne podejścia do reformowania kluczowych rozwiązań instytucjonalnych. Istnieje szeroka lista inicjatyw obecnie wdrażanych globalnie, w tym zwiększona decentralizacja, zmiana struktury zatrudnienia, wielkości i innych kwestii związanych z zasobami ludzkimi, zmiana praktyk i procedur budżetowych oraz wprowadzanie nowych podejść do budżetowania i zarządzania zorientowanych na wyniki.
Poprawa wydajności wykracza poza oszczędzanie pieniędzy
Postulat zwiększenia efektywności w sektorze publicznym w czasach ograniczania wydatków i zwiększonej presji na usługi jest oczywisty, ale znaczenie efektywności wykracza poza oszczędzanie. W istocie chodzi o to, w jaki sposób administracja publiczna współdziała ze swoimi obywatelami i czy ta interakcja jest zgodna z oczekiwaniami społecznymi.
Wydatki publiczne stanowią od 25% do ponad 50% produktu krajowego brutto w zależności od państwa. Ostatnie dane pokazują wyraźnie w przypadku Niemiec, Holandii, Wielkiej Brytanii i Polski, wydatki na sektor publiczny na poziomie 40-42% PKB, dramatycznie wzrastając do ponad 50% we Włoszech, Grecji, a nawet Finlandii. Dla porównania, USA, Rosja i Japonia wydają mniej niż 40%.
Wszelkie wysiłki na rzecz zwiększenia produktywności w całej gospodarce muszą zatem obejmować sektor publiczny i usługi publiczne. Produktywność jest jednak tylko jednym aspektem wydajności.
Wydajność odnosi się do całego procesu przekształcania publicznych pieniędzy w pozytywne rezultaty dla pojedynczych jednostek i społeczeństwa jako ogółu. Innymi słowy, nie chodzi tylko o oszczędności z back-office. Oznacza to myślenie o tym, w jaki sposób administracja finansuje, projektuje i realizuje swoje podstawowe usługi.
Poprawa efektywności nie oznacza więc jedynie zmniejszenia wydatków. Oznacza wypracowywanie lepszych wyników i efektywniejsze zarządzanie, a także wykorzystanie środków publicznych w możliwie najrozsądniejszy sposób.
